Daphne van Akker
Wat is Appreciative Inquiry?
Appreciative Inquiry (A.I.) is veel meer dan een methode om veranderingsprocessen te faciliteren. De kern van Appreciative Inquiry, of te wel waarderend onderzoeken, is dat je kijkt naar wat er al wel goed gaat. De focus wordt verlegd, naar kijken wat er ontbreekt of naar de problemen die er zijn, naar wat er goed gaat in een organisatie. A.I. kijkt naar de bestaande en toekomstige mogelijkheden van organisaties. Naar de talenten, de potentie van jou als CEO of manager en die van jouw team.
Als er voortgebouwd wordt op het goede, blijkt er veel meer mogelijk. En niet alleen dat, er kan een ongekende synergy ontstaan binnen organisaties op het moment dat je vanuit positieve krachten gaat bouwen in teams. Je (co-)cre??ert nieuwe werkelijkheden door gebruik te maken van positieve energie??n welke voortkomen uit ongekende metafysische bronnen.
Door samen te doen waar je goed in bent versterk je elkaars krachten. A.I. vraagt deelnemers te kijken naar de meest effectieve en positieve momenten van een organisatie tot nu toe. Hierop wordt verder voortgebouwd. Alle betrokkenden maken deel uit van het A.I.-proces. In het proces worden deelnemers gevraagd bestaande negatieve gebeurtenissen buiten beschouwing te laten. Niet omdat ze niet van betekenis zijn. Er kan veel geleerd worden van negatieve gebeurtenissen. Het kan zijn dat er een behoefte is om eerst of tussentijds aandacht te vragen voor het verleden. In dit geval kan er een voortraject gestart worden of er een intermezzo plaats vinden. Het kan helend zijn om gebeurtenissen uit het verleden te benoemen en erop reflecteren. Ik ben er echter geen voorstander van om langdurig het verleden in te duiken, omdat je snel verstrikt kan raken en het opnieuw herbeleven van bijbehorende emoties, kan ervoor zorgen, dat je niet tot enige verlichting of nieuwe gewenste uitkomsten komt. Wel is het van belang dat spanningen eerst tot op bepaalde hoogte uit de lucht zijn. Mocht je eerst een voortraject aangaan dan dient dit voortraject eerst af gesloten te worden alvorens A.I. in te kunnen zetten.
Het cre??ren van werkelijkheden.
Feitelijk bestaat het verleden niet meer. Al onze waarnemingen ten aanzien van de werkelijkheid van het verleden zijn gebaseerd op onze beperkte vermogen om gebeurtenissen te herinneren. Deze herinneringen kunnen we ondersteunen met beelden of bijvoorbeeld geschreven teksten etc. Elke herinnering aan het verleden bestaat voor zover deze nog herinnerd wordt en ook alleen in dat moment.
Als je terugkijkt naar het verleden cre??er je een nieuwe werkelijkheid. Als je kijkt naar wat er bijvoorbeeld goed ging in een team en waar het team veel energie van kreeg dan cre??er je en voed je daarmee een positief energieveld. Dit veld is het startpunt van een opwaartse spiraal van energie en positiviteit. Dit geldt hetzelfde als je andersom inzet, met een neerwaartse spiraal als uitkomst. Dit is natuurlijk een ongewenste beweging als je een goedwerkend en succesvol bedrijf voor ogen hebt.
De positieve spiraal is er een van nieuwe zin, succes, vertrouwen, samenwerken, plezier, duurzaamheid, en oog voor de wereld om ons heen. Door positieve verhalen op te halen uit het verleden maak je een haakje naar de toekomst. Je gebruikt als het ware een vonkje uit het verleden en laat het opvlammen tot een groter vuur. Het creatieve veld kan gevoed worden door beelden. Beelden die je hebt over de toekomst kan je visualiseren. Door toekomstbeelden te visualiseren gooi je ook een haakje uit naar de toekomst. Je kan hier toekomstige werkelijkheden mee cre??ren. Deelnemers passen hun gedrag aan op de door hun gevisualiseerde werkelijkheid. De stip op de horizon is gezet. Het creatieve veld kan versterkt worden door positief denken; door optimisme. Dit stimuleert het denken in mogelijkheden voor een positieve uitkomst voor het individu, het team, de organisatie en ???the highest good???.
Bekijk het zo. Als je denkt dat de wereld slecht is dan zul je zien dat je deze ook zo zult ervaren. Je focust namelijk op het negatieve. Dit zal in je gezichtsbeeld komen. Omgekeerd geldt het ook. Als je denkt dat de wereld goed is dan zul je dat ervaren. Puur en alleen omdat je je daarop focust. Je hebt in die zin dus ook altijd gelijk. Het is de vraag waar je voor kiest en waar je je aandacht op wil richten. Een welbekende uitspraak is “dat wat je aandacht geeft dat groeit”.
De uitnodiging ligt in het willen ontdekken van andere realiteiten. In het nieuwsgierig willen zijn naar de verschillende invalshoeken die een mooiere, plezieriger en wellicht duurzamere werkelijkheid voorspiegelen. En te bedenken en voelen wat deze realiteiten met het individu en de organisatie doen.
Door stap voor stap het proces te doorlopen en stil te staan bij wat je bent tegengekomen en hebt ontdekt krijg je snel meer vertrouwen en kun je je prettiger voelen bij nieuw ingeslagen paden. Het helpt om daarbij opbouwende en positieve elementen uit het verleden mee te nemen naar de toekomst.
Tijdens het proces van A.I. worden er veel vragen gesteld door de facilitator of door elkaar. Vragen zetten je aan om beelden te cre??ren en innerlijke wensen en dromen te ontdekken.
Het is belangrijk om de diversiteit van deelnemers te onderkennen en de verschillende referentiekaders van deelnemers te leren kennen. Deze vorm vraagt om respect voor de waarden van anderen.
Taal speelt een bijzondere rol in A.I.. Door woorden te gebruiken kun je uitdrukken wat er in je binnenwereld omgaat. Soms kunnen woorden niet weergeven wat je exact bedoeld en kunnen andere manieren van uitdrukken van meer betekenis zijn. Denk dan aan het doen of maken van kunstuitingen, zoals het maken van tekeningen, fotografie of dans. Of er gekozen wordt voor een dergelijke vorm hangt sterk af van de organisatie zelf, hoe de cultuur is en wat deze nodig heeft. In taal kan je goed gebruik maken van metaforen. Metaforen kunnen namelijk sterke beelden oproepen. Taal biedt ook de mogelijkheid om verhalen te kunnen vertellen aan elkaar. Nieuwe werkelijkheden kunnen worden gecre??erd door aandacht te geven aan nieuwe positieve en ondersteunende beelden.
Een interventie doen met IA.
Met IA kun je het beste met een kern team beginnen. Al een sneeuwbal kun je het positieve gecre??erde veld dan groter laten worden.
Deelnemers in dit kernteam worden gevraagd of zij het proces willen aangaan en ge??ngageerd genoeg zijn om de eerste stappen te zetten om te willen onderzoeken op basis van vier krachtige vragen:
1) Wil je een moment beschrijven of vertellen, wanneer je op je werk je vitaal, gelukkig en positief geprikkeld voelde door het werk?
2) Welk aspect van je zelf kun je het meest waarderen in jezelf, je werk, je team/organisatie? Vertel of beschrijf.
3) Welke factoren houden volgens jou de organisatie in leven? Vertel of beschrijf.
4) Als je na tien jaar weg bent geweest en weer een bezoek brengt aan je bedrijf en je bent trots en aangenaam verrast. Wat is er dan veranderd? Vertel of beschrijf.
Bovenstaande vragen vergemakkelijken het proces en geven direct meer inzicht en dragen bij tot het ontstaan van nieuwe beelden. Hier van uit kan het team met elkaar verder de co-creatie aangaan.
Het resultaat van A.I. is het totaal van nieuw gecre??erde beelden en woorden. Het zijn de unieke collectief gecre??erde beelden van het team zelf. De topmomenten van het verleden waren als het ware de vonken. De vonk is tot een vuur opgelaaid. Nu is het zaak om het vuur door te geven, groter te maken en te onderhouden. Het proces, mits goed doorlopen, leidt tot nieuwe energie en moed of welke gecre??erde (universele) positieve emotie dan ook. Deelnemers ervaren vertrouwen in de toekomst en voelen zich gesteund bij te dragen aan de opwaartse spiraal. Bovendien weten ze nu hoe ze individueel en als team meer momenten van succes kunnen (co-)cre??ren.
